Ιδιωτικός θεσμός από τους πιο σημαντικούς και καθιερωμένους στον εικαστικό χώρο αναδεικνύει και πάλι νέες τάσεις και καλλιτέχνες κι ας τους περιορίζει σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου, από αυτά που θεωρούμε απρόσωπα και βαρετά. Περιηγηθήκαμε την έκθεση και σας τη συνιστούμε ανεπιφύλακτα
Άρθρο της Παρής Σπίνου στην Εφημερίδα των Συντακτών.
Τις τελευταίες ημέρες κάτι συμβαίνει στο ξενοδοχείο St George Lycabettus, στο Κολωνάκι. Tα δωμάτια στον 5ο όροφο άδειασαν από τα έπιπλά τους, νεαρόκοσμος άρχισε να πηγαινοέρχεται με κούτες γεμάτες ξύλινα, πλαστικά και μεταλλικά αντικείμενα, μπογιές απλώθηκαν και μηχανήματα προβολής στήθηκαν. Ανακαίνιση; Κατάληψη; Οχι. Απλώς «καλλιτεχνική αναστάτωση». Πρόκειται για την προετοιμασία μιας από τις πλέον δημοφιλείς και καταξιωμένες εκθέσεις σύγχρονης τέχνης της Αθήνας, τα «Rooms 2013», που διοργανώνει η γκαλερί «Καππάτος» για 13η συνεχή χρονιά.
Γρήγορα και διακριτικά, στήθηκαν επί τόπου πρωτότυπα έργα 30 νέων και πρωτοεμφανιζόμενων καλλιτεχνών -ζωγραφική, γλυπτά, ηχητικές, φωτογραφικές και σκηνογραφικές εγκαταστάσεις- με την επιμέλεια 20 ιστορικών τέχνης, αρχιτεκτόνων, θεατρολόγων. Από αύριο τα δωμάτια ανοίγουν και σας περιμένουν για να δείτε τις σύγχρονες εικαστικές τάσεις, εν καιρώ κρίσης, σε μια έκθεση με τολμηρές και ενδιαφέρουσες εννοιολογικές προεκτάσεις. Αντιπροσωπευτικά έργα των δημιουργών θα φιλοξενούνται και από το Σάββατο στην Αίθουσα Τέχνης Καππάτος, στο Μοναστηράκι.
Το ξενοδοχείο, χώρος επίσκεψης, ανάπαυσης, συνάντησης, γνωριμίας και επικοινωνίας γίνεται τώρα χώρος φιλοξενίας και προβολής της σύγχρονης τέχνης. Το περιβάλλον κάθε δωματίου μεταμορφώνεται σε προσωπικό χώρο του καλλιτέχνη, ενώ η σχέση μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού ανατρέπεται. Οι επισκέπτες καλούνται να ζήσουν μια ξεχωριστή εμπειρία, να έρθουν πιο κοντά στα έργα, σε ένα περιβάλλον που δεν θυμίζει τους λευκούς τοίχους των γκαλερί.
Ο «ξένος» και η «φιλοξενία»
Ορισμένοι από τους εφήμερους ενοίκους του ξενοδοχείου εμπνέονται από την έννοια του «ξένου» και της «φιλοξενίας». Από το «κλειστό», προστατευμένο περιβάλλον των δωματίων σε σχέση με το «έξω» και το δύσκολο πεδίο της καθημερινής επιβίωσης.
Οχι τυχαία, ο Δημήτρης Σαρλάνης, με τα μεγάλα γλυπτά του που φλερτάρουν με την ποπ αρτ και τον υπερρεαλισμό, σκηνοθετεί «το θέατρο του παραλόγου» που ζούμε στη σημερινή εποχή της κρίσης (επιμ. Γιώτα Κωνσταντάτου). Ο James Enox έπιασε τους μαρκαδόρους και γέμισε από άκρη σε άκρη το δωμάτιο με σχέδια, σχολιάζοντας με ειρωνική διάθεση τους «μικρούς και μεγάλους μεσσίες που θα αλλάξουν τον κόσμο» (επιμ. Αρετή Λεοπούλου). Με το ευφάνταστο βίντεο «The Next Harry Houdini», που έχει αναφορές στα βιντεοπαιχνίδια και τα ριάλιτι σόου, η Εύα Μαραθάκη αποτυπώνει τον ψυχικό εγκλεισμό του ανθρώπου και τον φόβο της αποτυχίας (επιμ. Μαρία Στάθη). Ο Βασίλης Γεροδήμος, πάλι, κατασκεύασε το αρνητικό ομοίωμα του ξενοδοχειακού δωματίου, χρησιμοποιώντας υλικά που βρήκε επί τόπου, κάνοντας έναν υπαινιγμό για το αστικό τοπίο των σημερινών κοινωνικών και οικονομικών μεταβολών (επιμ. Εβίτα Τσόκαντα).
Δύο άλλοι δημιουργοί επικεντρώνονται στη σχέση των περιστασιακών ενοίκων του ξενοδοχείου με τα δωμάτια. H Monika Pavlechova από τη Σλοβακία αναζητά τα ανθρώπινα αποτυπώματα μέσα στους τέσσερις τοίχους (επιμ. Γκέλη Γρυντάκη). Η Νάταλι Γιαξή επιλέγει το δωμάτιο 506 και το μετατρέπει σε ένα δυνάμει μνημείο των εκάστοτε επισκεπτών του, κατά τα τελευταία πέντε χρόνια καταγράφοντας την καθημερινά ανθρώπινη δραστηριότητα και τη μυθολογία που αυτή υπονοεί (επιμ. Γιάννης Τουμάζης). Δίπλα της, η Μαρίνα Τρουπή, που μόλις αποφοίτησε από την Καλών Τεχνών, δημιούργησε μια γλυπτική εγκατάσταση από μέταλλο και ξύλο, «που συνδυάζει μηχανή τιμωρίας του Μεσαίωνα και μηχανή βιομηχανικής παραγωγής», όπως μας λέει. Την έβαλε πάνω στο κρεβάτι, «διεγείροντας τον θεατή να δοκιμάσει τη σχέση του με το καλλιτεχνικό αντικείμενο, σαν μια ταυτόχρονη έλξη-απώθηση προς το οικείο και το ανοίκειο» (επιμ. Εφη Στρούζα).
Ο λόφος του Λυκαβηττού εμπνέει
Ορισμένοι εμπνέονται από το ιδιαίτερο αστικό περιβάλλον της περιοχής του Κολωνακίου. Ετσι, ο Βασίλης Ψαρράς αποφάσισε να περπατήσει γύρω από τον λόφο του Λυκαβηττού συζητώντας με ακόμη ένα άτομο για την προσωπική και κοινωνική κρίση, και στη συνέχεια μετέφερε οπτικοακουστικά αυτή την εμπειρία (επιμ. Μαρία Μαραγκού). Επίσης, η Δήμητρα Κονδυλάτου (επιμ. Μαργαρίτα Καταγά), αφού ερεύνησε την ιστορία του ξενοδοχείου και την κατέγραψε σε έντυπη και ψηφιακή μορφή, προβάλλει τώρα στο ξέστρωτο κρεβάτι τη διαδρομή γύρω από το St George Lycabettus και στους τοίχους φωτογραφίες με στιγμιότυπα από την εμπειρία της εντός και εκτός δωματίου. «Εδώ, ο χώρος είναι σαν μια φούσκα που μας προστατεύει, ενώ ταυτόχρονα μας απομονώνει», μας λέει η νεαρή εικαστικός, η οποία αποτυπώνει την αγωνία της γενιάς της για επικοινωνία, έκφραση και, ασφαλώς, για διέξοδο από την ύφεση.
Για κάποιους άλλους, όμως, ίσως η υπέροχη θέα προς την Ακρόπολη από τα μπαλκόνια του ξενοδοχείου καλλιεργεί συναισθήματα ανάτασης και αισιοδοξίας. Ετσι, η Μαρία Τσάγκαρη μας καλεί να πάρουμε μια ανάσα με ένα «λουλούδι» -σύμβολο της ευθραστότητας και του εφήμερου, που έχει όμως μέσα του την ανανεωτική δύναμη της αναγέννησης και της δημιουργίας (επιμέλεια Χάρις Κανελλοπούλου). Εντυπωσιακή είναι και η «πολυαισθητηριακή» εγκατάσταση της Λίας Κουτελιέρη, σε χαμηλό πράσινο φωτισμό, με συνθέσεις από πλαστικά ποτήρια που παραπέμπουν σε οργανικές μορφές, δημιουργώντας έναν ονειρικό κόσμο (επιμ. Ισαβέλλα Κλαδάκη).
Σε δωμάτιο εισβάλλει και η γνωστή θεατρολόγος Δηώ Καγγελάρη, η οποία καθοδηγεί την ανερχόμενη σκηνογράφο Δήμητρα Λιάκουρα, απόφοιτο του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, σε μια συνομιλία με τον Μπέκετ. Στο «θεατρικό δωμάτιο» βασικό υλικό είναι η άμμος που γεμίζει το πάτωμα, την ντουλάπα, το κρεβάτι, αλλά και μια βαλίτσα, παραπέμποντας στην αποσκευή που κουβαλάει ο Λάκι στο «Περιμένοντας τον Γκοντό».
Και συνεργασίες υπάρχουν
Υπάρχει όμως και το δωμάτιο του αρχιτέκτονα. Ο Βασίλης Ρίζος, με συμμετοχή σε διαγωνισμούς και πείρα στη μελέτη και στην κατασκευή κτιρίων, ασχολείται αυτήν την περίοδο με τις ιδιότητες και τις δυνατότητες των υλικών. Προσπαθεί να δώσει ελαφράδα στο ξύλο, χρησιμοποιώντας λεπτά φύλλα, τα οποία πρεσάρει το ένα πάνω στο άλλο. Ετσι, με την επιμονή των παλιών μαστόρων, αλλά και με την άνεση των νέων τεχνολογιών δημιούργησε μια καρέκλα, έναν καλόγερο και άλλα λιτά έπιπλα, επηρεασμένος από τον Φινλανδό αρχιτέκτονα και ντιζάινερ Αλβάρ Αάλτο (επιμ. Αγνή Παπαϊωάννου).
Το εικαστικό παιχνίδι στα δωμάτια συνεχίζεται. Με μοναδική υπομονή ο 31χρονος Πυθαγόρας Χατζηανδρέου ενώνει Lego και Playmobill προσδίδοντας μια διαφορετική αισθητική στα γλυπτά και στους «καμβάδες» του (επιμ. Λίνα Τσίκουτα). Οι Γιώργης και Βύρων Δάβος προτείνουν τον Felix Delandre και τους εννοιολογικούς πίνακές του, όπου οι θεατές καλούνται να ενώσουν γράμματα και να σχηματίσουν λέξεις που κλείνουν το μάτι: Art ή Poverty; Ακόμη τρεις νέες δημιουργοί ενώνουν τις δυνάμεις τους, οι Ιωάννα Γκούμα, Καλλίνα Μαϊοπούλου, Ελμα Πετρίδου, και με ζωγραφικά έργα, γλυπτά και επιτοίχια μαγνητικά σχέδια κατασκευάζουν το φαντασμαγορικό παραμύθι «Tall tales are not Telltales», όπου ο Μπόρχες συνδιαλέγεται με τον Λιούις Κάρολ (επιμ. Φαίη Τζανετουλάκου).
Υπάρχουν και άλλες εικαστικές συνεργασίες. Με σαρκαστική διάθεση η Ελενα Μαρίνου και ο Γιώργος Παπαφίγκος σχεδιάζουν έναν εγκέφαλο πάνω σε μαυροπίνακα και εντοπίζουν τις νοητικές, σεξιστικές και συναισθηματικές «φυλακές» του ανθρώπου (επ. Χάρης Σαββόπουλος). Οι Φωτεινή Παλπάνα και Γιάννης Χειμωνάκης συνθέτουν ένα περιβάλλον μνημειακού χαρακτήρα, που αποτελείται από φυσικά υλικά, βιομηχανικά αντικείμενα και επεξεργασμένες φωτογραφίες (επιμ. Τάσος Κουτσουρής). Οσο για το πρότζεκτ που επιμελήθηκε ο Νίκος Μυκωνιάτης, ο Ηλίας Μαλιόγκας ερευνά τη σχέση των μαθηματικών, της γλώσσας και της μουσικής με τη λογική.
Κλείνουμε τη διαδρομή μας, ανοίγοντας την πόρτα του δωματίου όπου βρίσκεται η ξεχωριστή εγκατάσταση της Ριλέν Μαρκοπούλου. Με την τεχνική του φροτάζ πήρε αποτυπώματα από τάματα καθολικών ναών της Βιέννης, της εποχής των Αψβούργων, αλλά και από μάρμαρα που συνέλεξε στους δρόμους της Αθήνας, κατά τα επεισόδια των δύο τελευταίων ετών. Οι αέρινες κατασκευές της από ρυζόχαρτο κρέμονται από την οροφή, σαν καινούργια τάματα, των διαδηλωτών της εποχής του Μνημονίου.
p.spinou@efsyn.gr
INFO: «Rooms 2013», ξενοδοχείο St George Lycabettus, 24 Iανουαρίου-10 Φεβρουαρίου. Καθημερινά 16.00-22.00, Σάββατο και Κυριακή 12.00-22.00
Rooms 2013+, στην αίθουσα τέχνης Καππάτος (Αθηνάς 12, Μοναστηράκι), 26 Ιανουαρίου-23 Φεβρουαρίου. Τρίτη έως Παρασκευή 12.00-20.00, Σάββατο 12.00-16.00